Gaszenie samochodu elektrycznego – procedury i metody

Ugaszenie widocznych płomieni w samochodzie elektrycznym to często dopiero początek akcji gaśniczej. Ze względu na ryzyko ponownego zapłonu, uszkodzony akumulator litowo-jonowy wymaga wielogodzinnego chłodzenia i monitorowania przy użyciu kamer termowizyjnych. Specyfika baterii wymusza na strażakach stosowanie innych procedur i sprzętu niż w przypadku pojazdów spalinowych.

Dlaczego gaszenie samochodów elektrycznych jest trudne?

Choć statystycznie pożary aut elektrycznych zdarzają się rzadziej niż spalinowych, ich ugaszenie jest znacznie większym wyzwaniem dla służb ratowniczych. Winowajcą jest akumulator litowo-jonowy – jego budowa i skład chemiczny sprawiają, że tradycyjne metody gaśnicze często zawodzą.

Głównym zagrożeniem jest tzw. ucieczka termiczna (ang. thermal runaway). Wystarczy uszkodzenie i przegrzanie jednego ogniwa, by wywołać reakcję łańcuchową, która obejmuje kolejne. Proces ten generuje ekstremalne temperatury i gwałtowne wyrzuty palnych gazów, co grozi serią eksplozji i trudnym do opanowania pożarem.

Jednak ugaszenie widocznych płomieni to dopiero początek. Ogromna energia zmagazynowana w akumulatorze może podtrzymywać niewidoczne reakcje chemiczne przez wiele godzin, grożąc ponownym zapłonem. Dlatego tak ważne jest nieustanne chłodzenie baterii, co drastycznie wydłuża czas akcji. Niekiedy konieczne jest nawet zanurzenie całego wraku w specjalnym kontenerze z wodą na kilkadziesiąt godzin.

Dodatkowe trudności w trakcie akcji gaśniczej to:

• Toksyczne opary – spalająca się bateria emituje gazy toksyczne dla ratowników i otoczenia.
• Instalacja wysokiego napięcia – stwarza ryzyko porażenia prądem.
• Trudny dostęp do baterii – jej hermetyczna i wzmocniona obudowa, umieszczona pod podłogą, znacząco utrudnia dotarcie ze środkiem gaśniczym bezpośrednio do źródła ognia.

Procedury gaszenia pożarów samochodów elektrycznych

Gaszenie samochodu elektrycznego to skomplikowane zadanie, wymagające od strażaków specjalistycznej wiedzy i ścisłego przestrzegania procedur. Aby zapewnić maksymalne bezpieczeństwo i skuteczność, akcja przebiega w trzech głównych etapach.

Pierwszy etap to rozpoznanie i zabezpieczenie miejsca zdarzenia. Po dotarciu na miejsce ratownicy muszą najpierw upewnić się, że mają do czynienia z autem elektrycznym (na co wskazują oznaczenia lub brak rury wydechowej). Kolejnym krokiem jest zabezpieczenie terenu, wyznaczenie strefy bezpieczeństwa i – o ile to możliwe – odłączenie instalacji wysokiego napięcia. W zlokalizowaniu najważniejszych komponentów, takich jak przewody czy główny wyłącznik prądu, pomagają strażakom Karty Ratownicze (Rescue Sheets). Niezbędna jest także stabilizacja pojazdu, aby zapobiec jego niekontrolowanemu ruchowi.

Drugi etap to właściwe działania ratowniczo-gaśnicze. Wybór metody zależy od źródła ognia. Jeśli płonie kabina, opony czy karoseria, strażacy sięgają po tradycyjne środki, jak woda czy proszek gaśniczy. Największe wyzwanie pojawia się, gdy ogień obejmuje pakiet akumulatorów. Wówczas najważniejszym i najskuteczniejszym środkiem staje się woda, podawana w ogromnych ilościach. Jej głównym celem nie jest jednak gaszenie płomieni, lecz intensywne chłodzenie ogniw, by przerwać reakcję łańcuchową i zapobiec kolejnym eksplozjom.

Ostatni etap to działania po ugaszeniu pożaru. Ponieważ ryzyko ponownego zapłonu pozostaje wysokie, strażacy jeszcze przez długi czas monitorują temperaturę baterii za pomocą kamer termowizyjnych. Po zakończeniu działań przekazują wrak właścicielowi z zaleceniem, by odizolował go w bezpiecznym miejscu na co najmniej 48 godzin. W skrajnych przypadkach wrak trafia do specjalnego kontenera wypełnionego wodą.

Jakie metody gaszenia są stosowane?

To, jaka metoda gaszenia zostanie użyta, zależy od źródła ognia. Strażacy mają do dyspozycji różne środki, w tym wodę, proszki gaśnicze czy sprężoną pianę (CAFS). O ile standardowe techniki są skuteczne w przypadku pożaru kabiny czy opon, o tyle płonący akumulator wymaga zupełnie innego podejścia.

Polewanie obudowy akumulatora z zewnątrz przynosi niewielkie efekty, dlatego strażacy coraz częściej sięgają po nowoczesne rozwiązania, takie jak specjalistyczne lance gaśnicze. Umożliwiają one przebicie pancerza baterii i podanie wody bezpośrednio do jej wnętrza, co radykalnie zwiększa skuteczność, skraca czas akcji i ogranicza zużycie wody.

Nowoczesne systemy gaśnicze dla samochodów elektrycznych, takie jak te opracowane przez firmę Rosenbauer, są jeszcze bardziej zaawansowane. Umożliwiają one zdalne operowanie lancą z bezpiecznej odległości, co minimalizuje ryzyko dla ratowników narażonych na działanie toksycznych gazów i wysokiej temperatury. Dzięki temu proces gaszenia staje się nie tylko skuteczniejszy, ale przede wszystkim bezpieczniejszy dla zespołów ratowniczych.

Czas gaszenia pożaru samochodu elektrycznego

Czas potrzebny na ugaszenie samochodu elektrycznego to temat, wokół którego narosło wiele mitów. Medialne doniesienia o akcjach trwających całą dobę budzą zrozumiały niepokój, jednak sytuacja nie jest tak jednoznaczna. Statystycznie, czas interwencji przy pożarze „elektryka” jest porównywalny do akcji z udziałem aut spalinowych i zazwyczaj zamyka się w przedziale od kilku minut do kilku godzin.

Doniesienia o rekordowo długich akcjach, trwających nawet ponad 21 godzin, nie oznaczają nieprzerwanej walki z płomieniami. Zazwyczaj otwarty ogień udaje się opanować stosunkowo szybko. Reszta czasu to wielogodzinne, niezbędne dla bezpieczeństwa monitorowanie i chłodzenie akumulatora, by nie dopuścić do jego ponownego zapłonu (reignicji).

Długość akcji zależy więc przede wszystkim od tego, czy ogień dotarł do baterii trakcyjnej. Pożar ograniczony do kabiny lub opon strażacy gaszą w standardowym czasie. Sytuacja wygląda zupełnie inaczej, gdy płonie akumulator, ponieważ wymaga on wielogodzinnego chłodzenia. To właśnie dlatego tak ważny jest rozwój technologii, takich jak wspomniane lance gaśnicze. Pozwalają one schłodzić ogniwa od wewnątrz, co bezpośrednio przekłada się na szybsze i bezpieczniejsze zakończenie operacji.

Zabezpieczenia przeciwpożarowe w samochodach elektrycznych

Producenci aut elektrycznych kładą duży nacisk na kwestie bezpieczeństwa, projektując swoje pojazdy jako zaawansowane, wielopoziomowe systemy. Ich celem jest zarówno minimalizacja ryzyka zapłonu, jak i ograniczenie jego ewentualnych skutków.

Kluczowe zabezpieczenia stosowane w nowoczesnych pojazdach elektrycznych to:

• Wzmocniona obudowa baterii – chroni ogniwa przed uszkodzeniami mechanicznymi podczas kolizji.
• System Zarządzania Baterią (BMS) – na bieżąco monitoruje temperaturę i napięcie ogniw, a w razie wykrycia nieprawidłowości może automatycznie odłączyć zasilanie.
• Automatyczne odłączanie wysokiego napięcia – w razie wypadku specjalne czujniki w ułamku sekundy odcinają zasilanie, izolując akumulator od reszty instalacji i chroniąc przed porażeniem.
• Zaawansowane systemy chłodzenia – utrzymują optymalną temperaturę pracy baterii, zapobiegając przegrzaniu.
• Materiały o podwyższonej odporności ogniowej – spowalniają rozprzestrzenianie się ognia w razie awarii jednego z modułów baterii.

Statystyki pożarów samochodów elektrycznych w Polsce

Medialne doniesienia o pożarach aut elektrycznych budzą pytania o bezpieczeństwo, dlatego warto spojrzeć na oficjalne statystyki. Rynek elektromobilności w Polsce rozwija się dynamicznie – na koniec czerwca 2023 roku po naszych drogach jeździło już ponad 80 tysięcy pojazdów z napędem elektrycznym. Jak ta rosnąca liczba przekłada się na dane o pożarach?

Dane Komendy Głównej Państwowej Straży Pożarnej dotyczące liczby pożarów w Polsce:

Rodzaj pojazdu	2022	2021
Samochody elektryczne (BEV)	7	2
Hybrydy	13	13
Samochody spalinowe (ICE)	8333	9274

Statystyki jasno pokazują, że pożary aut elektrycznych i hybrydowych stanowią zaledwie ułamek wszystkich tego typu zdarzeń. Mimo dynamicznego wzrostu ich liczby na drogach płoną one nieporównywalnie rzadziej niż pojazdy spalinowe, co potwierdza skuteczność stosowanych w nich zabezpieczeń.

Co robić, gdy zauważę dym lub ogień w moim samochodzie elektrycznym?

Gdy tylko zauważysz dym lub ogień, najważniejsze jest Twoje bezpieczeństwo. Działaj szybko i zgodnie z poniższymi krokami:

1. Zatrzymaj pojazd w bezpiecznym miejscu, z dala od innych aut i budynków.
2. Wyłącz zasilanie i natychmiast opuść samochód.
3. Oddal się na bezpieczną odległość (minimum 15-20 metrów).
4. Wezwij służby ratunkowe pod numerem 112 i koniecznie poinformuj dyspozytora, że pali się samochód elektryczny.